ذرت علوفه ای با میزان بیش از 12 میلیون تن در کشور حدود 40 درصد از خوراک دام را به خود اختصاص داده است. عملکرد بالا (متوسط 50 تن درهکتار)، دوره ی رشد کوتاه، ارزش غذایی بالا و قیمت مناسب باعث محبوبیت آن بین کشاورزان و دامداران شده است. دامداران در فصل برداشت، ذرت علوفه ای ارزان را تهیه و در اواخر پاییز و زمستان و اوایل بهار به مصرف دام می رسانند.
ذرت علوفه ای با رطوبت 65 تا 70 درصد و در مرحله خمیری بودن دانه توسط دستگاه چاپر از مزرعه برداشت و به قطعات 3 الی 5 سانتیمتری خورد می شود. باکتریهای هوازی و بی هوازی در ساقه و برگ گیاه موجود می باشند با نسبت جمعیت هزار برابر به نفع هوازیها. بلافاصله پس از برداشت باکتریهای هوازی کربوهیدراتهای فراوان گیاه را سوزانده و تولید قارچ و کپک و فساد می کنند. بنابراین نمی توان ذرت علوفه ای را به مدت طولانی نگه داشت و ظرف 48 ساعت آثار کپک و فساد مشهود می شود. این فرآیند با تولید گرما همراه می باشد و رنگ علوفه به ترتیب زرد، قهوه ای روشن، قهوه ای تیره و در نهایت سیاه می شود.
برای حفظ و ماندگاری این گیاه باارزش باید آنرا در محیطی عاری از هوا قرار داد، به این محیط سیلو می گویند و به محصولی که از آن به دست می آِید سیلاژ می گویند. عدم وجود هوا فعالیت باکتریهای هوازی را متوقف و به باکتریهای بی هوازی مجال فعالیت می دهد. سیلو ماهیت علوفه را تغییر می دهد و انرژی و ارزش غذایی آن را بالاتر میبرد. فرآیند سیلو کاملا سرد است و رنگ سیلاژ سبز زیتونی می باشد. علوفه ی سیلاژ دارای اسید لاکتیک فراوان می باشد که مهمترین اثر ماندگاری را بر علوفه دارد. در سیلاژ مطلوب اسیدهای چرب فرار نظیر اسید بوتیریک، اسید استیک و اسید پروپیونیک کمترین حد و PH آن بین 3/8 و 4/2 می باشد.
دامداران بطور سنتی ذرت علوفه ای را در سیلوهای زمینی یا روزمینی دپو می کنند و توسط ماشین آلات سنگین تراکتور و لودر آنرا می کوبند تا هوای بین علوفه خارج شود. سپس روی آن را با پلاستیک می پوشانند تا هوا به درون آن نفوذ نکند. بدلیل مشکلات فراوان این روش امروزه در دنیا تقریبا منسوخ شده است. از مهمترین معایب این سیلوها می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- با فشار زیادی که ماشین آلات سنگین بر علوفه اعمال می کنند لهیدگی زیادی رخ می دهد و بخش زیادی از شیرابه ی علوفه از سیلو خارج می شود. این آب میان بافتی بسیار باارزش است و با خروج آن بخشی از ویتامین ها و مواد مغذی از بین می روند. شیرابه بسیار فسادپذیر است بنابراین با زه کشی کف سیلو به درون چاهکی که در کنار سیلو تعبیه شده است هدایت می شود.
- در سیلوهای سنتی در بهترین حالت و با رعایت تمامی اصول باز هم هوا بطور کامل از میان علوفه خارج نمی شود مخصوصا در کناره ها و دیواره های سیلو که کوبش کمتر است. وجود هوا عامل رشد قارچ، مخمر و کپک و افزایش میزان اسیدهای مضر و بطور کلی کاهش کیفیت سیلاژ می باشد. گرمای سیلو موید این مطلب می باشد که با ابزار مخصوص قابل اندازه گیری می باشد. قارچ و مخمر همیشه مشهود نیست و در سطح میکروسکوپی نیز خطرناک است و می تواند باعث به وجود آمدن بیماریهای گوارشی و در مواردی موجب سقط جنین دام آبستن شود.
- تماس مکرر لاستیک ماشین آلات سنگین با علوفه سطح بهداشت سیلو را کاهش می دهد.
در مجموع بین 20 تا 25 درصد وزنی علوفه در سیلوهای سنتی بصورت خروج شیرابه و قارچ و کپک از بین می رود. مشکلات عدیده در سیلوهای سنتی فلسفه ی وجودی دستگاههای بسته بندی علوفه ی سیلویی می باشد.
دستگاه بسته بندی علوفه ی سیلویی، ذرت علوفه ای را بصورت پک های استوانه ای شکل با فشرده، توری پیچ و استرج پیچی می کند. این پک های استوانه ای نیاز به فضای انبارداری مسقف یا کف سازی شده ندارند و در مقابل نور آفتاب، بارش برف و باران و هجوم جوندگان مقاومند. 75 درصد هزینه ی دامداری صنعتی به تهیه خوراک مربوط می شود و استفاده ازسیلاژ بسته بندی تاثیر محسوسی در رشد این صنعت از طریق کاهش هزینه ها و افزایش راندمان شیر و گوشت دام دارد.
دستگاههای بسته بندی علوفه ی سیلویی از قسمتهای هاپر، نوار نقاله، محفظه ی فشرده سازی، سیستم توری پیچی، سیستم استرج پیچی و سیستم کنترل هوشمند تشکیل شده است. دارای صفحه کنترل لمسی و کاملا اتومات بوده و قابلیت کار مداوم در 24 ساعت شبانه روز را دارا می باشد. دارای سیستم کنترل از راه دور برای عیب یابی و نظارت و همچنین گزارشگیری می باشد.
از مزایای استفاده از این دستگاه موارد زیر را می توان ذکر نمود:
- فشردگی زیاد و چگالی بالا تمام هوای میان علوفه را بطور کامل خارج می کند و امکان رشد قارچ و کپک و مخمرها وجود ندارد.
- به دلیل اعمال نکردن فشار مستقیم بر علوفه طی فرآیند فشرده سازی، لهیدگی در بافت علوفه به وجود نمی آید و شیرابه ی آن خارج نمی شود. بنابراین این ماده مغذی درون بسته ی علوفه باقی خواهد ماند.
- با حفظ شیرابه و عدم فساد علوفه، میزان دور ریز و افت درصد وزنی صفر می باشد. بنابراین کیفیت بالا و کاهش هزینه های سیلاژ را همزمان خواهیم داشت.
- عملکرد دستگاه بصورت اتوماتیک بوده و وابسته به مهارت، دقت و خستگی کارگر و اپراتور نیست. بنابراین قابلیت کار مداوم و پیوسته بدون افت کیفیت را دارا می باشد.
- امکان تولید سفارشی با توجه به نیاز مشتری امکانپذیر است. همانطور که پیش تر ذکر شد تمام علوفه های مرطوب قابلیت سیلاژ دارند. اضافه کردن Water Injection برای تنظیم و کنترل دقیق رطوبت مورد نیاز سیلاژ در مواد کم رطوبت، تولید بسته های علوفه در اوزان مختلف، تولید سیلاژ مخلوط علوفه های مختلف بصورت کنترل شده، قابلیت نظارت تصویری و گزارش گیری از راه دور و دیگر موارد می تواند طبق نیاز و سفارش مشتری اضافه گردد. ارزش افزوده ی ایجاد شده توسط دستگاه سفارشی بالاتر از حد استاندارد است.
- هرعلوفهی مرطوبی را می توان سیلاژ نمود. سیلاژ نسبت به خشک کردن ارجحیت دارد. علوفهی خشک شده مقادیر زیادی ویتامین و مواد مغذی را به علت آفتاب زدگی و عوامل جوی از دست میدهد و در جمع آوری مقادیری از برگ آن به هدر می رود. هر نوع ضایعات کشاورزی را میتوان سیلاژ نمود. سیلاژ ماهیت گیاه را تغییر می دهد و هر آنچه هست به خوراکی مغذی و خوش خوراک تبدیل می کند. یونجه، شبدر، سورگوم، تفاله چغندر، تفاله گوجه، تفاله ی سیب، تفاله مالت، باگاس، پوست نرم پسته و بادام، سبوس برنج، چمن فضای سبز، کاه غنی شده، ضایعات سبزیجات و بسیاری دیگر از ضایعات کشاورزی و پسماند کارخانه جات صنایع غذایی قابلیت سیلاژ دارند.